کودکان بی‌سرپرست؛ ضرورت فراموش شده

بنیاد خیریه دستان مهربان, از سال ۱۳۸۶ فعال در زمینه حمایت از زنان سرپرست خانوار و همچنین کودکان نیازمند و بی سرپرست.

بررسی میزان اهمیت روانشناسی کودکان بی سرپرست

 کودکان بی سرپرست کودکانی هستند که به هر دلیل والدین خود را از دست داده‌اند. والدین این کودکان، لزوماً افرادی با عدم‌صلاحیت نیستند بلکه ممکن است در تصادف یا بلایای طبیعی جان خود را از دست داده باشند. این کودکان نسبت به دیگران، مشکلات بیشتری دارند و نحوه برخورد با آنها از اهمیت زیادی برخوردار است. در اینجاست که روانشناسی کودکان بی‌سرپرست نقش مهمی را ایفا می‌کند.

این کودکان در مقابل آسیب‌ها و مشکلات بسیار آسیب‌پذیر هستند و تنها والدین می‌توانند در برابر مشکلات مختلف از آنها محافظت کنند. خانواده تاثیرگذارترین و قدرتمندترین عامل شکل‌گیری شخصیت و سلامت روان افراد است و اولین نهادی است که به پرورش کودک می‌پردازد و زمینه را برای آموزش‌های بعدی آماده می‌کند. خانواده به دلیل اهمیت بسیار بالای خود، به صورت مختلف بر رشد جسمی، روانی، هیجانی و اجتماعی افراد تأثیر می‌گذارد.

طبق گفته روانشناسان، سلامت روان کودکان رابطه مستقیمی با تعامل آنها با والدین دارد. کودکان بی‌سرپرست و بد‌سرپرست در طیف بسیار وسیعی از مشکلات با یکدیگر شباهت دارند. کودکانی که بعد از سنین ۶ ماهگی والدین خود را از دست می‌دهند، آسیب زیادی می‌بینند چرا که پس از ۶ ماهگی، وابستگی زیادی بین والدین و کودک به وجود آمده است و آسیب ناشی از آن بسیار زیاد می‌باشد.

 عوامل تاثیر گذار در بی سرپرستی کودکان

عوامل بسیار زیادی باعث بی سرپرستی یا بدسرپرستی کودکان می‌شود. برخی از این دلایل عبارتنداز:« فوت والدین، طلاق والدین، فقر و مشکلات اقتصادی، اعتیاد والدین، زندان رفتن والدین که باعث می‌شود کودکان بی سرپرست شوند، بیماری‌های جسمانی و روانی والدین و…»

 مشکلات شایع کودکان بی سرپرست

یکی از شایع‌ترین مشکلات کودکان بی‌سرپرست که در حیطه مسائل روانشناسی کودکان بی‌سرپرست قرار دارد، افسردگی است؛ که میزان شیوع آن ۴۰ درصد بیشتر از کودکان عادی می‌باشد. این کودکان، از محبت والدین محروم شده‌اند و به این دلیل یاد نمی‌گیرند که احساسات خود را چگونه بروز دهند. کودکان بد سرپرست یا بی سرپرست، نسبت به دیگر کودکان بیشتر به نافرمانی مقابله‌ای دچار می‌شوند. همچنین احساس ناامنی و بی اعتمادی شدید دارند و نمی‌توانند روابط صحیحی با دیگران برقرار کنند. از دیگر موارد، که کودکان بی سرپرست با آن درگیر هستند؛ می‌توان وابستگی دلهره‌آمیز، ترس‌های مداوم، شب ادراری، عدم اعتماد به نفس، وابستگی های پی درپی به اشخاص گوناگون و عدم توانایی برای برقراری با محیط اجتماعی را نام برد.

 چگونگی برخورد با کودکان بی‌سرپرست

نحوه برخورد با این کودکان اهمیت بسیار بالایی دارد چرا که آنها به قدر کافی آسیب دیده هستند و برخوردهای اشتباه لطمه بیشتری به آنها وارد می‌کند. توجه داشته باشید که باید در مواجه با این کودکان از مسائل روانشناسی مربوط به آن ها اطلاعات کافی داشت و لازم است به این کودکان محبت کرد و آنها را دوست داشت ولی به هیچ عنوان نباید نسبت به آنها دلسوزی شود. محبت بیش از اندازه مثلاً خریدن اسباب‌بازی‌های متنوع، ابراز علاقه و محبت بیش از حد، فرق گذاشتن بین آنها و سایر کودکان بیش از آن که کودک را خوشحال کند باعث به وجود آمدن حس ترحم در کودکان می شود و کمبود عاطفی والدین‌شان را بیشتر احساس کنند. برخورد اشتباه و ترحم برانگیز نه تنها باعث خوشحالی این کودکان نمی‌شود بلکه آسیب بیشتری نیز به آنها وارد می‌کند.

این کودکان نسبت به سایر افراد، به خدمات روانشناسی بیشتری نیاز دارند. آنها محبت را از طرف والدین خود تجربه نکرده‌اند و احساس خشم و خلاء بسیار زیادی دارند، در نتیجه امکان رفتن به سوی بزهکاری و بروز سایر مشکلات روانی در آنها بالا می‌رود. به همین دلیل کمک به این کودکان از اهمیت زیادی برخوردار است.